«بسم‌اللّه‌الرّحمن‌الرّحیم‌

تشکیل کنگره علمی زندگی امام هشتم در جوار تربت پاک آن بزرگوار و هم‌زمان با سالروز ولادت آن حضرت، گام تازه‌ای در جهت روشنگری چهره تابناک ائمه معصومین(ع) و آشنایی با زندگی‌نامه پرحماسه و پررنج آن پیشوایان عظیم‌الشأن است. باید اعتراف کنیم که زندگی ائمه(ع)، به درستی شناخته نشده و ارج و منزلت جهاد مرارت‌بار آنان، حتی بر شیعیانشان پوشیده مانده است. علی‌رغم هزاران کتاب کوچک و بزرگ و قدیم و جدید درباره زندگی ائمه، امروز همچنان غباری از ابهام و اجمال، بخش عظیمی از زندگی این بزرگواران را فراگرفته و حیات سیاسی برجسته‌ترین چهره‌های خاندان نبوت، که دو قرن و نیم از حساس‌ترین دوران‌های تاریخ اسلام را در برمی‌گیرد، با غرض‌ورزی یا بی‌اعتنایی و یا کج‌فهمی بسیاری از پژوهندگان و نویسندگان روبه‌رو شده است؛ این است که ما از یک تاریخچه مدون و مضبوط، درباره زندگی پرحادثه و پرماجرای آن پیشوایان تهی‌دستیم. ...».

بخشی از سخنان  رهبر انقلاب در کنگره جهانی امام رضا(ع) در سال ۶۳

ائمّه(ع) مبارزان بزرگ، در راه اِعلاء کلمه‌ توحید و استقرار حکومت الهی

غربت ائمّه (علیهم ‌السّلام) به دوران زندگی این بزرگواران منتهی نشد بلکه در طول قرنها، عدم توجّه به ابعاد مهم و شاید اصلی از زندگیِ این بزرگواران، غربت تاریخی آنها را استمرار بخشید. یقیناً کتابها و نوشته‌ها در طول این قرون، از ارزش بی‌نظیری برخوردارند زیرا توانسته‌اند مجموعه‌ای از روایاتی را که در باب زندگی این بزرگواران است، برای آیندگان یادگار بگذارند، لکن عنصر مبارزه‌ی سیاسی حاد، که خطّ ممتدّ زندگی ائمّه‌ی هدا (علیهم ‌السّلام) را در طول ۲۵۰ سال تشکیل میدهد، در لابه‌لای روایات و احادیث و شرح‌حال‌های ناظر به جنبه‌های علمی و معنوی، گم شده. زندگی ائمّه (علیهم ‌السّلام) را ما به‌عنوان درس و اسوه باید فرا بگیریم، نه‌فقط به‌عنوان خاطره‌های شکوهمند و ارزنده؛ و این، بدون توجّه به روش و منش سیاسیِ این بزرگواران ممکن نیست.

ائمّه به‌صورت مبارزان بزرگ، در راه اِعلاء کلمه‌ی توحید و استقرار حکومت الهی فداکاری می‌کردند.‌زندگی ائمه بزرگوار علی‌رغم تفاوت ظاهری درمجموع یک حرکت مستمر و طولانی است که از سال ۱۱ هجرت شروع می‌شود و ‌۲۵۰ سال ادامه پیدا می‌کند.‌ائمه بزرگوار، یک واحد و یک شخصیّتند؛ نمیشود شک کرد که هدف و جهت آنها یکی است. ‌ما به جای اینکه بیاییم زندگی امام حسن مجتبی (علیه السّلام) و امام حسین (علیه السّلام) و امام سجّاد (علیه السّلام) را جدا ‌تحلیل کنیم باید یک انسانی را فرض کنیم که ۲۵۰ سال عمر کرده و در سال ۱۱ هجرت قدم در یک راهی گذاشته و این راه را ‌تا سال ۲۶۰ هجری طی کرده است.‌باید ائمه را یک انسانی را فرض کنیم که ۲۵۰ سال عمر کرده و در سال ۱۱ هجرت قدم در یک راهی گذاشته و این راه را تا سال ‌۲۶۰ هجری طی کرده که تمام حرکات این انسان بزرگ و معصوم، با این دید قابل فهم و قابل توجیه خواهد بود. ‌زندگی امیرالمؤمنین با زندگی امام مجتبی، حضرت ابی‌عبدالله‌، هشت امام دیگر، تا سال ۲۶۰، یک حرکت مستمر است.‌زندگی مستمرّ عزیزان معصوم و بزرگوار از اهل‌بیت رسول خدا، با یک جهت‌گیری سیاسی همراه است.‌ائمّه (علیهم ‌السّلام) وارد در مبارزه‌ی مسلّحانه نبودند و نمیشدند. ‌مبارزه‌ی سیاسی ائمّه (علیهم ‌السّلام) مبارزه‌ای با هدف سیاسی تشکیل حکومت اسلامی است.‌ائمّه از لحظه‌ی وفات رسول‌الله‌ تا سال ۲۶۰ درصدد بودند که حکومت الهی را در جامعه‌ی اسلامی به ‌وجود بیاورند.‌همه‌ی کارهای ائمّه (علیهم‌ السّلام) یعنی درس، حدیث، علم، کلام، محاجّه با خصوم علمی، با خصوم سیاسی، تبعید، حمایت از ‌یک گروه و ردّ یک گروه، برای این است که حکومت اسلامی را تشکیل بدهند. ‌

بخشی از سخنرانی رهبر معظم انقلاب در دومین کنگره جهانی امام رضا ۱۳۶۵

تلاش خستگی‌ناپذیر و جهاد خطیر

این مقطع ۳۵ ساله (از ۱۴۸ تا ۱۸۳ [هجری])، یعنی دوران امامت حضرت ابی‌الحسن موسی‌بن‌جعفر (علیهما السّلام)، یکی از مهم‌ترین مقاطع زندگینامه‌ی ائمّه (علیهم السّلام) است. دو تن مقتدرترین سلاطین بنی‌عبّاس ‌- منصور و هارون ‌- و دو تن از جبّارترین آنان ‌- مهدی و هادی ‌- در آن حکومت میکرده‌اند.

در این دوران، تنها چیزی که میتواند مبارزه و حرکت فکری و سیاسی ائمّه‌ی اهل‌بیت (علیهم السّلام) و یاران صدّیق آنان را مجال رشد و استمرار بخشد، تلاش خستگی‌ناپذیر و جهاد خطیر آن بزرگواران است و توسّل به شیوه‌ی الهیِ تقیّه. و بدین ترتیب است که عظمت حیرت‌آور و دهشت‌انگیز جهاد حضرت موسی‌بن‌جعفر (علیه و علی آبائه التّحیّة و السّلام) آشکار میگردد.

امام موسی‌بن‌جعفر (علیهما السّلام) نیز همه‌ی زندگی خود را وقف این جهاد مقدّس ساخته بود؛ درس و تعلیم و فقه و حدیث و تقیّه و تربیتش در این جهت بود. البتّه زمان او ویژگی‌های خود را داشت؛ پس جهاد او نیز به تناسب زمان، مختصّاتی می‌یافت؛ عیناً مانند دیگر ائمّه‌ی هشت‌گانه‌ی از زمان امام سجّاد (علیه السّلام) تا امام عسکری (علیه السّلام) که هر یک یا هر چند نفر، مختصّاتی در زمان و به تبع آن در جهادِ خود داشتند و مجموعاً زندگی آنان دوره‌ی چهارم از زندگی ۲۵٠ ساله را تشکیل میدهد که خود نیز به مرحله‌هایی تقسیم میگردد.

بخشی از سخنرانی   مقام معظم رهبری در سومین کنگره جهانی حضرت رضا(ع) ۱۳۶۸